شبکه به عنوان یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین فناوری‌های ارتباطی در دنیای امروز، برای انتقال اطلاعات و ارتباط بین دستگاه‌ها و کامپیوترها استفاده می‌شود. این فناوری در سطح جهانی استفاده می‌شود و به دلیل اهمیت آن در زندگی روزمره، همواره توسعه و بهبود پیدا کرده است. با پیدایش شبکه‌های کامپیوتری، نیاز به یک سیستم عامل مناسب برای مدیریت این شبکه‌ها احساس شد. سیستم عامل شبکه نوعی سیستم عامل است که نرم‌افزار و پروتکل‌هایی را برای برقراری ارتباط با سایر رایانه‌های مستقل از طریق شبکه به شیوه‌ای راحت و مقرون‌به‌صرفه ترکیب می‌کند. این اجازه می‌دهد تا دستگاه‌های مشترک مانند دیسک‌ها، چاپگرها و سایر لوازم جانبی بین رایانه‌ها به اشتراک گذاشته شوند. ماشین‌های مجزا در شبکه سیستم عامل مخصوص به خود را دارند که سیستم عامل شبکه در بالای آنها قرار دارد. به زبان ساده، این فناوری یکی از الزامات یک شبکه به حساب می‌آید که دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌باشد. به همین سبب، ما در پایه‌ریزان فناوری هوشمند قصد داریم که این موضوع را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم، پس با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
منظور از سیستم عامل شبکه چیست؟
سیستم عامل شبکه یا network operating system، به عنوان یک سیستم عامل کامپیوتری (OS) شناخته می‌شود. به طور کلی، یک نرم‌افزار است که برای مدیریت و کنترل شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. این سیستم عامل به شبکه‌ها اجازه می‌دهد تا به طور همزمان از طریق چندین دستگاه کامپیوتر اجرا شوند و به همدیگر متصل شوند. همچنین، برای پشتیبانی از ایستگاه‌های کاری، رایانه‌های شخصی و در برخی موارد، ترمینال‌های قدیمی‌تر که در یک شبکه محلی (LAN) قرار دارند، طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ابتدا، سیستم عامل شبکه از دهه ۱۹۷۰ میلادی شروع به توسعه کرد که در آن زمان، شبکه‌های کامپیوتری بسیار کوچک بودند و معمولاً تنها برای ارتباط بین چندین کامپیوتر در یک اتاق استفاده می‌شدند. با افزایش تعداد کامپیوترها و نیاز به ارتباط بین آنها، نیاز به یک سیستم عامل شبکه پدید آمد. در همین راستا، تجهیزاتی که در در یک سیستم عامل شبکه قرار می‌گیرد شامل چاپگرها، سرورها و رایانه‌های شخصی می‌باشند که همزمان با یکدیگر در ارتباط هستند. اما هدف اصلی از این سیستم عامل صرفاً اتصال به دیگر دیوایس‌ها نیست و مسئولیت ارائه خدمات و ویژگی‌های اساسی یک شبکه را ایفا می‌کند تا از درخواست‌های ورودی به شکل همزمان در یک محیط چند کاربره پشتیبانی شود.
سیستم عامل شبکه
دو نوع سیستم عامل شبکه
به طور کلی، این سیستم عامل به دو روش اساسی بیان می‌شود که شامل موارد زیر می‌باشد:
1- همتا به همتا – peer-to-peer
سیستم عامل همتا به همتا (P2P) به یک سیستم عامل اشاره دارد که برای ارتباط و تبادل اطلاعات بین کامپیوترهای مختلف در شبکه است. به زبان ساده‌تر، در این سیستم عامل هر کامپیوتر در شبکه قابلیت ارسال و دریافت اطلاعات را دارد و هیچ کدام از آنها به عنوان یک سرور مرکزی عمل نمی‌کنند. به عبارت دیگر، هر کامپیوتر در شبکه به عنوان یک کاربر و یک سرویس دهنده برای دیگر کامپیوترهای شبکه عمل می‌کند. در سیستم عامل همتا به همتا، تمامی کامپیوترها با هم در ارتباط هستند و اطلاعات به صورت مستقیم بین آنها جابه‌جا می‌شود. هر کامپیوتر در شبکه مسئول نگهداری و مدیریت قسمتی از اطلاعات شبکه است.
– نقاط منفی
• شبکه‌های همتا به همتا به دلیل رواج امنیت در سطح اشتراک ذاتاً ناامن هستند.
• هر گره‌ای در یک سیستم که از کار بیفتد بر کل سیستم تأثیر می‌گذارد.
• با افزایش شبکه، عملکرد آن کاهش می‌یابد.
• شبکه‌های همتا به همتا نمی‌توانند بین اعضای شبکه‌ای که به یک منبع دسترسی دارند تمایز قائل شوند.
• هر منبع مشترکی که می‌خواهید در یک شبکه همتا به همتا اداره شود باید رمز عبور خود را داشته باشد. ممکن است به خاطر سپردن همه این رمزهای عبور چالش برانگیز باشد.
• شبکه تحت کنترل مرکزی نیست.
2- سیستم گیرنده / سرور – the client/server
معماری گیرنده/سرور، دسترسی کاربران به منابع را از طریق یک سرور فایل واحد فراهم می‌کند. در این معماری، تمام عملکردها و برنامه‌های کاربردی از طریق سرور ارائه می‌شوند و بدون توجه به مکان فیزیکی کلاینت‌ها، منابع و خدمات به آنها ارائه می‌شود. پیاده‌سازی و نگهداری فنی این معماری هزینه بالایی دارد، اما باعث می‌شود شبکه به صورت مرکزی کنترل شود و تغییرات و اضافه یا کم کردن منابع و فناوری‌ها به آنها ساده‌تر باشد. به طور کلی، در سیستم عامل شبکه سرویس گیرنده، کاربران می‌توانند به راحتی به دیگر کامپیوترها در شبکه متصل شوند و از خدمات آنها استفاده کنند. به عنوان مثال، کاربران می‌توانند به یک کامپیوتر خاص در شبکه متصل شوند و فایل‌های خود را با آن کامپیوتر به اشتراک بگذارند.
– نقاط منفی
• به دلیل تمرکز بار روی یک سرور، سیستم عامل شبکه Client-Server ضعیف عمل می کند. برای رسیدگی سریعتر به مشکلات، مدیران بیشتری باید استخدام شوند.
• اجرای یک شبکه سرویس گیرنده-سرور هزینه بیشتری دارد زیرا به منابع، امنیت و اتصالات استفاده شده متکی است. هزینه بیشتر با قیمت سرور افزایش می‌یابد.
• اگر در هر منطقه مشکلی وجود داشته باشد، کل شبکه از کار می‌افتد.
ویژگی های سیستم عامل شبکه
ویژگی‌های سیستم عامل شبکه
همان‌طور که قبلاً به آن اشاره کردیم، سیستم عامل شبکه برای مدیریت و اجرای شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. قطعاً از نظر امنیت بهتر است، سیستم عامل در بالاتری نوع امن بودن خود قرار دارد تا داده‌ها مروبطه به خطر نیفاتد. یکی از روش‌های معروف می‌توان به رمزنگاری و یا فایروال اشاره کرد که برای مدیریت بهتر آن استفاده می‌شود. با این حال، این فناوری دارای ویژگی‌های منحصر به فرد می‌باشد که عبارتند از:
• پشتیبانی از سیستم عامل مورد نیاز مانند تشخیص سخت افزار، پردازش چندگانه و پشتیبانی از پردازنده و پروتکل را ارائه می‌دهد.
• به طور کامل امکان تبادل نرم افزار و چاپگر را فراهم می‌کند.
• به اشتراک گذاری فایل سیستم‌ها و مجموعه داده‌ها امکان پذیر است.
• همراه با کنترل دسترسی و احراز هویت کاربر، محافظت از شبکه را ارائه می‌دهد.
• کار اینترنتی، دایرکتوری و خدمات آنلاین.
• با استفاده از سیستم عامل شبکه، مدیران شبکه می توانند به راحتی از روش های مختلفی برای حفاظت از اطلاعات و داده های شبکه استفاده کنند.
• سیستم عامل شبکه قابلیت مدیریت منابع شبکه را داراست. این منابع شامل فایل‌ها، پوشه‌ها، پرینتر‌ها، دستگاه‌های ذخیره سازی و … است.
