پروتکل FTP چیست؟ مزایا و معایب استفاده از آن در انتقال فایل‌ها

پروتکل شبکه یک سری قواعد و دستورات است که برای ارتباط و تبادل اطلاعات بین دستگاه‌های مختلف در شبکه استفاده می‌شود. این پروتکل‌ها به صورت استاندارد تعریف شده‌اند تا امنیت، پایداری و قابلیت اطمینان شبکه را بهبود بخشند. FTP یکی از پروتکل‌های شبکه است که برای انتقال فایل بین دستگاه‌های مختلف در شبکه استفاده می‌شود. پروتکل FTP یا File Transfer Protocol یک پروتکل است که در سال ۱۹۷۱ در بستر اینترنت توسعه یافته است. این پروتکل به صورت استاندارد تعریف شده است و بسیار قابل اطمینان و امن است. با استفاده از FTP، کاربران می‌توانند فایل‌های خود را به راحتی به دستگاه‌های دیگر در شبکه منتقل کنند و همچنین از طریق آن به فایل‌های دیگر نیز دسترسی داشته باشند. همچنین، یکی از پرکاربردترین و قدیمی‌ترین پروتکل‌های اینترنت است. البته بیشتر برنامه نویسان و وب مسترها بدون شک با FTP آشنا هستند، اما شاید هیچ وقت به دنبال پیدا کردن معنی و کاربرد آن نبوده باشند. در این مطلب به بررسی کاربردهای پروتکل FTP در دنیای وب می‌پردازیم. پس اگر به این موضوع علاقه مندید، با ما در پایه‌ریزان فناوری هوشمند همراه باشید.

آشنایی با پروتکل FTP

اگر در حوزه شبکه مشغول به فعالیت هستید، حتما نام پروتکل FTP را شنیده‌اید!
باید گفت که FTP یک پروتکل شبکه است در خصوص انتقال فایل بین دستگاه‌های مختلف در شبکه بکاربرده می‌شود. البته نقطه ارزش این پروتکل است که به صورت استاندارد تعریف شده و بسیار قابل اطمینان و امن است. در یک تراکنش FTP، یکی از دستگاه‌ها به عنوان سرور عمل می‌کند و برای این ارتباط و انتقال فایل، دو طرف باید به اینترنت وصل باشند. وبسایت‌ها نیز از پروتکل FTP برای آپلود و دانلود فایل‌ها از سرورها استفاده می‌کنند. به طور معمول، توسعه‌دهندگان وب فایل‌هایی را که شامل کدهای HTML، CSS، JavaScript و دیگر فایل‌های مرتبط با صفحات وب هستند، در کامپیوتر خود ذخیره می‌کنند. سپس، با استفاده از FTP، این فایل‌ها به سرور وب منتقل می‌شوند تا در دسترس دیگران قرار گیرند. همچنین، پروتکل FTP به توسعه‌دهندگان وب اجازه می‌دهد تا صفحات جدید ایجاد شده را به سرور منتقل کنند تا دیگران کاربران متصل در شبکه به آنها دسترسی داشته باشند. این فرایند به عنوان بارگذاری (Upload) شناخته می‌شود. علاوه بر این، با استفاده از FTP، می‌توان فایل‌هایی را که برای دانلود برای کاربران وب قرار داده شده‌اند.

آشنایی پروتکل FTP

چه تفاوتی بیت FTP Client و FTP Server وجود دارد؟

اگر بخواهیم این مورد را به طور خلاصه بیان کنیم؛ FTP Client و FTP Server هر دو نرم‌افزار هستند که به کاربران اجازه می‌دهند تا به سرور FTP متصل شوند و فایل‌های خود را بارگذاری یا بارگیری کنند. اما با این حال تفاوت‌های جزئی بین آنان وجود دارد که هر کدام را در ادامه توضیح خواهیم داد:
– FTP Client: در این روش، برای استفاده از FTP به منظور تبادل فایل‌ها باید از نرم افزار مخصوص این نوع پروتکل استفاده شود. این نکته را فراموش نکنید که این نرم افزار به صورت گرافیکی می‌باشد.
– FTP Server: یک نرم‌افزار است که بر روی یک سرور قرار می‌گیرد و به کاربران اجازه می‌دهد تا به آن متصل شوند و فایل‌های خود را بارگذاری یا بارگیری کنند. به زبان ساده، برای اینکه بتوانیم از این پروتکل استفاده کنیم باید نرم افزاری تحت عنوان FTP Server را بر روی سرور بکار برده شود.

میزان قدرت امنیت FTP

امنیت FTP به دلیل استفاده از پروتکل نامشفوف و ارسال اطلاعات بصورت plain text، نسبتاً ضعیف است. به عبارت دیگر، اطلاعات ارسال شده با FTP به راحتی قابل مشاهده و تغییر هستند. برای افزایش امنیت FTP، می‌توان از پروتکل SFTP یا FTPS استفاده کرد که از رمزنگاری برای حفاظت از اطلاعات استفاده می‌کنند. همچنین، استفاده از نام کاربری و رمز عبور قوی و تغییر دوره‌ای آن‌ها نیز می‌تواند به افزایش امنیت FTP کمک کند. به زبان ساده، ارتباطات در پروتکل FTP رمزنگاری (Encrypted) نمی‌شوند و بنابراین اگر کسی به مسیر ارتباطی FTP دسترسی پیدا کند، به راحتی می‌تواند عملیات‌های انجام شده را بررسی کند و حتی با تغییر و یا پاک کردن فایل‌ها، اطلاعات سایت را به خطر بیندازد.

منظور از کلاینت FTP چیست؟

کلاینت FTP یا مشتری FTP، یک نرم‌افزار است که برای اتصال به سرور FTP و انتقال فایل‌ها بین کامپیوتر شخصی و سرور FTP استفاده می‌شود. این نرم‌افزار بسیار مفید است برای کاربرانی که به صورت مداوم با فایل‌ها در سرور FTP کار می‌کنند. به طور کلی، کلاینت FTP دارای یک رابط کاربری می‌باشد تا با سرور FTP ارتباط برقرار کند، فایل‌ها را بارگیری و آپلود کند، فولدرها را ایجاد و حذف کند، فایل‌ها را جستجو کرده و دسترسی به دیگر ویژگی‌های FTP داشته باشد. البته کلاینت‌های FTP اغلب دارای پنجره دوتایی هستند که فایل‌های لوکال را در یک نیمه و فایل‌های ریموت یا FTP سرور را در نیمه دیگر نمایش می‌دهند. بعضی از نمونه‌های کلاینت FTP شامل FileZilla، Cyberduck، WinSCP و CuteFTP می‌باشند که مشهورترین آنان برای سیستم‌های مختلف، FileZilla است.

نحوه عملکرد پروتکل FTP

مفهوم شماره پورت FTP چیست؟

پروتکل FTP از دو پورت مختلف برای برقراری اتصال و انتقال داده استفاده می‌کند. یکی از این شماره پورت مروبط به FTP 21 است. این به معنای این است که در صورتی که کاربران بخواهند از پروتکل FTP برای انتقال فایل‌ها استفاده کنند، باید به سرور FTP با استفاده از پورت 21 متصل شوند. همچنین، پورت 21 برای ارتباطات کنترلی استفاده می‌شود و پورت 20 برای انتقال داده‌ها. به طور کلی، زمانی که کاربر درخواست خود را ارسال می کند، برقراری ارتباط با سرور از طریق پورت 21 انجام می شود و فایل های درخواستی نیز از پورت 20 برای او ارسال می شوند.

مزایا و معایب پروتکل FTP

1- مزایا:

– سرعت بالا: FTP یک پروتکل سریع برای انتقال فایل است و سرعت انتقال بالای فایل‌ها یکی از مزایای این پروتکل به حساب می‌آید.
– قابلیت انتقال فایل‌های بزرگ: FTP به کاربران اجازه می‌دهد تا فایل‌های بزرگ را به سرور انتقال دهند.
– پشتیبانی از انواع مختلف فرمت فایل: یکی از موارد مهم در این پروتکل امکان فایل‌های مختلف را به سرور انتقال دهند، از جمله فایل‌های متنی، تصویری، صوتی و ویدئویی.

معایب:

– عدم امنیت: FTP یک پروتکل نامشفوف است و در حین انتقال فایل‌ها، اطلاعات کاربران قابل دسترسی هستند. همچنین، در صورتی که کاربران از FTP برای انتقال فایل‌های حساس استفاده کنند، احتمال نفوذ هکرها به اطلاعات کاربران وجود دارد.
– عدم پشتیبانی مرورگرهای اصلی مانند کروم و فایرفاکس از FTP
– به عنوان یک پروتکل قدیمی امکان مسدود شدن برخی اتصالات از طرف فایروال‌ها را دارد.