شبکه به معنای ارتباط بین دو یا چند دستگاه است که به همراه نرم‌افزار و سخت‌افزارهای مربوطه، برای انتقال اطلاعات و اشتراک گذاری منابع استفاده می‌شود. در دنیای امروز، شبکه‌ها به عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات شناخته می‌شوند. شبکه‌ها و ترافیک آنها امروزه جزء اصلی زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات جهانی به حساب می‌آیند. این دو عنصر باعث امکان ارتباط و انتقال داده‌ها و اطلاعات بین دستگاه‌ها و کامپیوترهای مختلف شده و به عنوان ستون اصلی اینترنت و شبکه‌های کامپیوتری عمل می‌کنند. ترافیک در یک شبکه به معنای حجم داده‌ها و اطلاعاتی است که از یک نقطه به نقطه دیگر در شبکه منتقل می‌شود. این ترافیک ممکن است شامل انتقال ایمیل‌ها، مرور وب، تماس‌های تلفنی اینترنتی و بسیاری از دیگر انواع ارتباطات داده‌ای باشد. ادارات، سازمان‌ها، و حتی افراد از شبکه‌ها برای اشتراک گذاری اطلاعات و دسترسی به خدمات از راه دور استفاده می‌کنند. در همین راستا، مدیریت و کنترل ترافیک در یک شبکه بسیار مهم است، زیرا تضمین عملکرد صحیح و بهینه آن را فراهم می‌کند. استفاده نادرست از منابع شبکه می‌تواند باعث افت کارآیی و کاهش سرعت ارتباطات شود. با این حال، در این مقاله می‌خواهیم بیشتر به موضوع ترافیک شبکه بپردازیم و از همه جوانب آن را مورد بررسی قرار دهیم. پس با ما در پایه ریزان فناوری هوشمد همراه باشید.
منظور از ترافیک شبکه چیست؟
ترافیک شبکه یک مفهوم کلیدی در زمینه مهندسی شبکه و مدیریت شبکه‌های کامپیوتری است. این مفهوم به ارسال و دریافت داده‌ها و پیام‌ها بین دستگاه‌ها و نقاط مختلف در یک شبکه اشاره دارد. ترافیک شبکه در واقعیت، حجم داده‌ها، پیام‌ها، یا بسته‌های داده‌ای است که در شبکه جابجا می‌شود. این موضوع می‌تواند به صورت داخلی درون یک شبکه خصوصی (مثل یک شبکه داخلی سازمانی) یا به صورت خارجی به خارج از شبکه (مثل ارتباط با اینترنت) باشد. ترافیک می‌تواند متنوع باشد و شامل انواع مختلف داده‌ها مانند مکالمات تلفنی اینترنتی (VoIP)، ایمیل، جلسات ویدئوکنفرانس، فایل‌ها، و ترافیک وب باشد. مهندسان شبکه و مدیراپهنای باند ن شبکه نیاز دارند تا ترافیک شبکه را مدیریت کرده و کنترل کنند تا اطمینان حاصل شود که شبکه به درستی عمل می‌کند و کاربران به داده‌ها و سرویس‌هایی که نیاز دارند، دسترسی دارند. برای انجام این کار، آنها از ابزارها و تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند که شامل مانیتورینگ ترافیک، توزیع منابع، ایجاد قوانین و سیاست‌های محدودیت‌دهی، و بهره‌گیری از تجهیزاتی مانند فایروال‌ها و سوئیچ‌های توزیع کننده ترافیک است.
ترافیک شبکه چیست؟
تفاوت پهنای باند با ترافیک شبکه
پهنای باند (Bandwidth) به میزان داده‌ای اشاره دارد که می‌توان در یک زمان از شبکه منتقل کرد. به عبارت دیگر، پهنای باند نشان می‌دهد که چقدر حجم اطلاعات می‌توان در یک ثانیه از شبکه منتقل کرد. این مفهوم با واحد بیت در ثانیه (bps) یا کیلوبیت در ثانیه (kbps) یا مگابیت در ثانیه (Mbps) یا گیگابیت در ثانیه (Gbps) اندازه گیری می‌شود. ترافیک (Traffic) به مجموعه داده‌هایی اشاره دارد که در طول ارتباط بین دستگاه‌های شبکه جابجا می‌شوند. به عبارت دیگر، ترافیک نشان می‌دهد که چقدر حجم داده‌ها در یک بازه زمانی خاص از شبکه منتقل شده است. این مفهوم با واحد بایت (Byte) یا کیلوبایت (KB) یا مگابایت (MB) یا گیگابایت (GB) اندازه گیری می‌شود. به عنوان مثال، اگر پهنای باند یک شبکه 1Gbps باشد، این به معنی این است که در هر ثانیه می‌توان حداکثر 1Gbps داده را از شبکه منتقل کرد. اما ترافیک ممکن است در طول یک روز، هفته یا ماه متفاوت باشد و به تعداد داده‌هایی اشاره دارد که در طول زمان در شبکه جابجا شده‌اند.
اهمیت نظارت بر ترافیک شبکه
هر وبسایتی باید قابلیت دسترسی و سرعت بالا را داشته باشد تا کاربران بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند. از طرفی، امنیت و حفاظت از اطلاعات کاربران نیز بسیار مهم است. برای دستیابی به این هدف‌ها، نظارت بر شبکه و ترافیک آن بسیار حائز اهمیت است. با نظارت بر شبکه، مشکلات و خطاهای شبکه در سریعترین زمان ممکن شناسایی و رفع می‌شوند. همچنین، می‌توان به بهبود سرعت و عملکرد شبکه کمک کرد و در عین حال، از حملات سایبری و نفوذ به شبکه جلوگیری کرد
دو نوع ترافیک شبکه جامع
ترافیک شبکه به مجموعه داده‌ها و اطلاعاتی گفته می‌شود که از یک نقطه به نقطه دیگر در شبکه انتقال می‌یابد. ترافیک شبکه می‌تواند به دو دسته Real-time Traffic و Non-real-time Traffic تقسیم شود.
1- Real-time Traffic یا ترافیک لحظه‌ای
به داده‌هایی اشاره دارد که باید در زمان واقعی و با کیفیت بالا به دستگاه هدف انتقال یابند. این نوع ترافیک شامل ارتباطات صوتی و تصویری، مانند تماس‌های تلفنی، ویدئوکنفرانس، پخش زنده ویدئو و بازی‌های آنلاین است. برای این نوع ترافیک، تأخیر و از دست رفتن بسته‌های داده بسیار مهم است و باید به حداقل رسانده شود.
-2 Non-real-time Traffic یا ترافیک غیر لحظه‌ای
به داده‌هایی اشاره دارد که زمان انتقال آنها مهم نیست و می‌توانند با تأخیر انتقال داده شوند. این نوع ترافیک شامل ارسال ایمیل، مرور وب، دانلود فایل و برنامه‌های کاربردی است. برای این نوع ترافیک، کیفیت و سرعت انتقال داده مهم است، اما تأخیر در انتقال داده‌ها مشکلی نیست.
نظارت و کنترل ترافیک شبکه
نحوه نظارت و کنترل ترافیک شبکه
نظارت و کنترل ترافیک شبکه به منظور اطمینان از عملکرد بهینه شبکه، پایداری و امنیت شبکه، مدیران شبکه و متخصصان IT باید به صورت مداوم ترافیک شبکه را نظارت کرده و در صورت نیاز اقدامات لازم را برای کنترل آن انجام دهند. برای نظارت و کنترل ترافیک شبکه، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود، که عبارتند از:
1- استفاده از ابزارهای نظارت شبکه:
این ابزارها به منظور نظارت بر ترافیک شبکه به کار می‌روند. برخی از این ابزارها شامل Wireshark، tcpdump، Nagios، Cacti، PRTG Network Monitor و SolarWinds NPM می‌شوند.
2- استفاده از فایروال:
فایروال‌ها به منظور کنترل ترافیک شبکه و جلوگیری از ورود دسترسی‌های غیرمجاز به شبکه به کار می‌روند. برخی از فایروال‌های محبوب شامل pfSense، Cisco ASA و Juniper SRX می‌شوند.
3- استفاده از سیستم‌های IDS/IPS:
این سیستم‌ها به منظور تشخیص و جلوگیری از حملات شبکه به کار می‌روند. برخی از سیستم‌های IDS/IPS محبوب شامل Snort، Suricata و Bro می‌شوند.
4- استفاده از سیستم‌های QoS:
این سیستم‌ها به منظور تضمین کیفیت خدمات (QoS) و تخصیص پهنای باند به صورت متناسب برای برنامه‌های مختلف به کار می‌روند. برخی از سیستم‌های QoS شامل Cisco IOS QoS، pfSense و MikroTik RouterOS می‌شوند.
5- نرم‌افزار :OpManager
استفاده از نرم افزار OpManager برای ترافیک شبکه به مانیتورینگ و کنترل ترافیک شبکه به منظور اطلاع‌یابی و نظارت بر استفاده از پهنای باند و عملکرد شبکه اشاره دارد. این نرم‌افزار از ویژگی‌های مانیتورینگ ترافیک، تجزیه و تحلیل داده‌های ترافیک، ایجاد گزارش‌های ترافیک، و اعلان‌های مرتبط با ترافیک برای بهینه‌سازی و مدیریت بهتر شبکه استفاده می‌کند.
