به مجموعه‌ای از دستگاه‌های الکترونیکی متصل به یکدیگر توسط کابل‌ها یا فناوری‌های بی‌سیم، شبکه گفته می‌شود. در یک شبکه کامپیوتری، دستگاه‌های مختلفی وجود دارند که هر کدام نقش وظایف خاص خود را دارند. در اجزای شبکه بخش سرورها نمونه‌ای از دستگاه‌های مهم در شبکه هستند که خدمات مختلفی را به کاربران ارائه می‌دهند. فضای ذخیره‌سازی، پست الکترونیک، وب سایت، دسترسی به فایل‌ها، پایگاه داده و سرویس DNS از جمله خدماتی هستند که سرورها به کاربران ارائه می‌دهند. اجزای شبکه نقش مهمی در ارتباط و مدیریت بین دستگاه‌های شبکه دارند. روتر، سوئیچ، فایروال، مودم و تجهیزات وایرلس از جمله دستگاه‌های شبکه هستند که به عنوان گره‌های اصلی شبکه عمل می‌کنند. بطور کلی شبکه دارای اجزای مخلفتی می‌باشد که هر کدام از این بخش‌ها کاربرد و ویژگی‌های خاص خود را دارند که می‌توان در هنگام اجرا پروژه از آنان استفاده کرد. هرچند امنیت شبکه جزء مبحث‌های مهم هر شبکه بحساب می‌آید که باید به آن توجه بسیاری داده شود.
ما در پایه ریزان هوشمند می‌خواهیم که تمامی اطلاعات مربوط به شبکه را برای شما توضیح بدیم و هدف ما در این مقاله بیان کردن اجزای تشکیل دهنده شبکه می‌باشد. پس با ما همراه باشید که در ادامه اجزای مهم شبکه را به طور مختصر بیان کنیم.
تقسیم بندی اجزای شبکه
1- سرورها
سرورها در شبکه‌های کامپیوتری نقش مهمی در ارائه خدمات به کاربران را دارند. سرورها به عنوان اصلی‌ترین اجزای شبکه شناخته می‌شود که با استفاده از سخت‌افزار و نرم‌افزارهای مناسب، قادر به ارائه خدمات مختلفی هستند. برخی از خدماتی که سرورها می‌توانند ارائه دهند عبارتند از: فضای ذخیره‌سازی، پست الکترونیک، وب سایت، دسترسی به فایل‌ها، پایگاه داده، سرویس DNS و… . سرورها معمولاً با پردازشگر، حافظه، فضای ذخیره‌سازی و قابلیت اطمینان بالا طراحی شده است. آن‌ها می‌توانند به عنوان سرورهای فیزیکی یا سرورهای مجازی وجود داشته باشند.
سرورهای شبکه
2- سرورهای فیزیکی
سرور فیزیکی همانطور که از نامش پیداست، یک رایانه فیزیکی است که بر روی آن سیستم عاملی همچون ویندوز یا لینوکس نصب می شود. این نوع سرورها دستگاه‌های فیزیکی هستند که به صورت مجزا در شبکه قرار دارند. آن‌ها معمولاً در یک محل خاص نصب می‌شوند و به کاربران شبکه خدمات خود را ارائه می‌دهند. سرورهای فیزیکی اندازه بزرگ تری دارند و اجزای به کار رفته در آن‌ها بسیار قدرتمند است که برای شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ مناسب هستند.
3- سرورهای مجازی:
سرور مجازی یا وی پی اس (VPS) مخفف عبارت Virtual Private Server به معنی سرور مجازی خصوصی است. در این نوع اجزای شبکه مهم، چندین سرور مجازی روی یک دستگاه فیزیکی اجرا می‌شوند. این نوع سرورها به کاربران شبکه خدمات خود را ارائه می‌دهند اما با استفاده از منابع دستگاه فیزیکی مشترک، هزینه کمتری نسبت به سرورهای فیزیکی دارند. معمولا این نوع خدمات برای شرکت‌های کوچک و متوسط مناسب هستند. سرورها به عنوان قلب شبکه و بستر اصلی برای ارائه خدمات به کاربران شبکه، دارای اهمیت بسیار بالایی هستند. به همین دلیل، طراحی، نصب و پشتیبانی از سرورها نیاز به تخصص و دانش فنی بالایی دارد.
4- دستگاه‌های شبکه
یکی از اجزای شبکه که نقش مهمی و اساسی در ارتباط و مدیریت بین کاربران دارد، دستگاه‌های شبکه هستند. برخی از دستگاه‌های شبکه عبارتند از: روتر، سوئیچ، فایروال، مودم، تجهیزات وایرلس و… . این دستگاه‌ها با استفاده از پروتکل‌های مختلف، اطلاعات و داده‌های مورد نیاز را بین دستگاه‌ها منتقل می‌کنند. در ادامه دو نوع پرکاربرد آن را بیان خواهیم کرد.
دستگاه‌های شبکه
5- روتر:
دستگاهی است که برای اتصال دو یا چند شبکه به یکدیگر و مسیریابی داده‌ها بین آن‌ها استفاده می‌شود. این دستگاه قابلیت تعیین مسیر بهترین برای انتقال داده‌ها را دارد و به عنوان دروازه اصلی بین شبکه‌های مختلف عمل می‌کند.
6- سوئیچ:
دستگاهی است که برای اتصال اجزای شبکه به یکدیگر و ارسال داده‌ها بین آن‌ها استفاده می‌شود. سوئیچ قابلیت تشخیص دستگاه‌های متصل به آن و ارسال داده‌ها به صورت مستقیم به دستگاه مورد نظر را دارد.
7- کابل‌ها
کابل‌های شبکه، یکی از اجزای شبکه مهم برای انتقال داده‌ها و ارتباط بین دستگاه‌های مختلف در یک شبکه هستند. این کابل‌ها به شکل رشته‌ای و با طول متفاوت برای ارتباط بین دستگاه‌ها استفاده می‌شوند. آن‌ها برای اتصال دستگاه‌ها به یکدیگر استفاده می‌شوند. انواع کابل‌های شبکه عبارتند از: کابل شبکه اترنت، کابل فیبر نوری، کابل کواکسیال و… .
8- نرم‌افزار شبکه
یکی از اجزای شبکه که اهمیت بسیاری دارد، مربوط به نرم افزار شبکه است و به هر نوع نرم‌افزاری گفته می‌شود که برای مدیریت، کنترل و ارتباط دستگاه‌های مختلف در یک شبکه استفاده می‌شود. این نرم‌افزارها شامل انواع سیستم‌عامل‌های شبکه، نرم‌افزارهای مدیریت شبکه، نرم‌افزارهای امنیتی و … هستند. این نرم‌افزارها به کاربران اجازه می‌دهند تا دستگاه‌های مختلف را در یک شبکه مدیریت کنند، ترافیک شبکه را کنترل کنند، اطلاعات را به امنیت بالا منتقل کنند و … . نرم‌افزار شبکه شامل سیستم‌عامل، برنامه‌های کاربردی و سایر ابزارهای مورد نیاز برای مدیریت شبکه است.
