در عصر جدید امروزی شبکه‌های کامپیوتری بسیار پیچیده و گسترده‌تر نسبت به قبلاً هستند. این بدان معناست که روش‌های جدیدتری برای این تکنولوژی به وجود می‌آید و نیاز به مانیتورینگ و مدیریت مناسب‌تری خواهد بود. شبکه‌ها شامل انواع مختلف دستگاه‌های مانند: روتر، سوئیچ، فایروال و سرور هستند که نیاز به کنترل و نظارت دقیقی دارند. برای مانیتورینگ و مدیریت این شبکه‌ها، انواع پروتکل‌ها مهیا شده است که یکی از پرکاربردترین آن مربوط به پروتکل SNMP است. به همین منظور، پروتکل SNMP یکی از پرکاربردترین پروتکل های مانیتورینگ و مدیریت شبکه است که از آن برای جمع آوری اطلاعات شبکه و کنترل دستگاه های شبکه استفاده می شود. البته دارای مزایای زیادی می‌باشد که عملکرد و رفع خطاها، پیش بینی و بهبود عملکرد شبکه یکی از خصوصیت این پروتکل هستش.
به‌عنوان یک فرد در حوزه شبکه و یا مدیر بخشی از شبکه، فعالیت روزانه خود انجام می‌دهید، توصیه می‌شود که تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا SNMP به طور کامل بررسی کنیم.
معرفی پروتکل SNMP
SNMP (Simple Network Management Protocol) یک پروتکل استاندارد در صنعت شبکه‌های کامپیوتری است که برای مدیریت و نظارت بر شبکه‌ها استفاده می‌شود. این پروتکل به صورت اصلی برای مانیتورینگ دستگاه‌های شبکه و جمع آوری اطلاعات آنها استفاده می‌شود. با استفاده از SNMP، مدیران شبکه قادر به مانیتورینگ، نظارت، تنظیم و پیکربندی دستگاه‌های شبکه خود هستند. پروتکل SNMP یکی از پروتکل های لایه Application از هفت لایه OSI است که امکان نقل و انتقال اطلاعات مدیریتی را بین عناصر شبکه فراهم می‌کند. این پروتکل، قسمتی از پروتکل TCP/IP محسوب می‌شود و در نرم افزارهای مانیتورینگ شبکه به کار می‌رود. در حال حاضر، سه نسخه از پروتکل SNMP وجود دارد که عبارتند از SNMPv1، SNMPv2 و SNMPv3. در ادامه با تفاوت‌های این سه نسخه آشنا خواهید شد. لازم به ذکر است که برای مانیتورینگ شبکه، هر تعداد تجهیزات لازم می‌باشد و ممکن است در نگاه اول شبکه به نظر عادی و بدون مشکلات بیاید، اما با مانیتورینگ شبکه مشکلاتی مشاهده و گزارش می‌شود که باعث بهبود عملکرد شبکه، کاهش هزینه‌های نگهداری تجهیزات شبکه و کاهش فعالیت‌های نیروی انسانی می‌شود. در نتیجه، مانیتورینگ شبکه تضمینی برای آینده آن شبکه به حساب می‌آید.
منظور از پروتکل SNMP چیست؟
مزیت اصلی استفاده از SNMP
یکی از مزایای استفاده از پروتکل SNMP، قابلیت تشخیص سریع مشکلات شبکه است. با استفاده از این پروتکل، مدیران بخش شبکه به راحتی می‌توانند مشکلات را تشخیص داده و آن ها را به سرعت حل کنند. همچنین، مانیتورینگ شبکه به منظور جلوگیری از حملات داخلی و خارجی به شبکه نیز استفاده خواهند شد. با کنترل ترافیک شبکه و تشخیص نفوذ، امنیت شبکه افزایش می‌یابد. استفاده از پروتکل SNMP به مدیران شبکه اجازه می‌دهد تا به صورت مستقیم و به روز رسانی‌های دستگاه‌های شبکه را انجام دهند و اطلاعات مربوط به کارکرد دستگاه‌ها را به صورت دقیق و جامع جمع آوری کنند. این پروتکل به سادگی از راه دور دستگاه‌های شبکه را کنترل کرده و برای آنها پارامترهای مختلفی را تنظیم می‌کند.
• می‌توان خطاهای شبکه را پیش بینی کرده و آنها را رفع کنید.
• از طریق پیام‌های SNMP، اطلاعات در مورد خطاهای شبکه را جمع آوری و تحلیل کنید.
• از دیگر مزایای استفاده از پروتکل SNMP می‌توان به سادگی استفاده، قابلیت پشتیبانی از پروتکل‌های مختلف و قابلیت گسترش سیستم اشاره کرد که با دستگاه‌های شبکه در سطح بالا ارتباط برقرار کرده و برای آنها پارامتر های مختلفی را تنظیم کنند.
اجزاء تشکیل دهنده پروتکل SNMP چیست؟
1. عنصر مدیریت (SNMP Manager):
یک دستگاه که مسئول مانیتورینگ و مدیریت شبکه است و از طریق پروتکل SNMP با دستگاه های دیگر ارتباط برقرار می‌کند. این عنصر مسئول درخواست اطلاعات از دستگاه های شبکه و پردازش آنها می‌باشد که و وظیفه برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات با SNMP Agent های فعال در تجهیزات شبکه را بر عهده دارد.
2. عنصر نماینده (Managed Devices):
دستگاه هایی که اطلاعات مورد نیاز را در اختیار عنصر مدیریت قرار می دهند. این دستگاه ها معمولاً سوئیچ ها، روترها و سرورهای شبکه هستند.
3. پروتکل SNMP:
یک پروتکل شبکه که برای مانیتورینگ و مدیریت شبکه استفاده می‌شود و اطلاعات مورد نیاز بین عناصر شبکه را منتقل می‌کند. این پروتکل به سه نسخه SNMPv1، SNMPv2 و SNMPv3 تقسیم می‌شود.
4. SNMP Agent:
یک نرم افزار که در دستگاه‌های شبکه نصب شده است و اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری و در اختیار عنصر مدیریت قرار می دهد. به طور کلی، وظیفه اصلی آن پاسخ دادن به درخواست‌های ارسال شده از طرف SNMP Manager است.
5. Management Information Base (MIB):
یک پایگاه داده که شامل اطلاعات مربوط به دستگاه های شبکه است و توسط عنصر مدیریت برای مانیتورینگ و مدیریت شبکه استفاده می شود. به زبان ساده، MIB یک پایگاه داده متنی است که شامل فهرست پارامترهای قابل مانیتورینگ روی دستگاه را معیین کرده و زبان مشترک بین Agent و Manager می‌باشد.
6. Object Identifier (OID):
یک شناسه یکتا برای هر مورد اطلاعات در MIB است که به عنوان آدرس برای درخواست اطلاعات توسط عنصر مدیریت استفاده می شود. همچنین، این جزء با رشته‌هایی از اعداد که با نقطه از هم جدا شده‌اند قابل شناسایی هستند.
مزیت اصلی پروتکل SNMP
3 نسخه متفاوت از پروتکل SNMP:
1. SNMPv1:
این نسخه اولین نسخه از پروتکل SNMP است که در سال ۱۹۸۸ معرفی شد. این نسخه شامل عملیات اساسی مانیتورینگ و مدیریت شبکه است و از پروتکل UDP برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند. امنیت در این نسخه پروتکل ضعیف بوده و اطلاعات به صورت plaintext منتقل می‌شوند.
2. SNMPv2:
در سال ۱۹۹۳، نسخه دوم پروتکل SNMP معرفی شد. این نسخه شامل قابلیت‌های بیشتری برای مانیتورینگ و مدیریت شبکه است و از پروتکل UDP و TCP برای انتقال داده ها استفاده می‌کند. در این نسخه، امنیت بهبود یافته است و از روش‌های رمزنگاری برای حفاظت از اطلاعات استفاده می‌شود.
3. SNMPv3:
در سال ۲۰۰۲، نسخه سوم پروتکل SNMP معرفی شد. این نسخه شامل قابلیت‌های بیشتری برای امنیت و حفاظت از اطلاعات است و از روش‌های رمزنگاری برای حفاظت از اطلاعات استفاده می کند. همچنین، در این نسخه، قابلیت‌های بیشتری برای مانیتورینگ و مدیریت شبکه وجود دارد.
از کدام نسخه پروتکل استفاده کنیم؟
اگر شبکه شما قابل دسترسی از طریق اینترنت است، بهتر است به SNMPv3 توجه کنید، زیرا از نظر امنیت بسیار بهتر است. با این حال، باید در نظر داشت که رمزنگاری و ارتقاء امنیت در این نسخه ممکن است باعث افزایش بار کاری دستگاه‌ها و در نتیجه کاهش سرعت عملکرد شود. اگر شبکه شما توسط فایروال‌ها به خوبی محافظت می‌شود، استفاده از نسخه های SNMPv1 و SNMPv2 ممکن است کافی باشد. برای مانیتورینگ دستگاه‌ها، بهتر است از پروتکل SNMPv2 استفاده کنید، زیرا زمان اسکن کمتری دارد و از شمارنده های 64bit پشتیبانی می‌کند.
